Uzależnienie od alkoholu nie pojawia się nagle – jest to choroba przewlekła, która stopniowo okazuje kolejne objawy. Proces popadania w nałóg może zaczynać się niepozornie, od towarzyskiego picia, które z czasem przeradza się w coraz częstsze spożywanie alkoholu. Sygnały ostrzegawcze często są niezauważane lub bagatelizowane zarówno przez osobę uzależnioną jak i jej otoczenie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak dużym problemem jest alkoholizm, co utrudnia proces diagnostyki i leczenia. Ważne jest zrozumienie mechanizmów popadania w nałóg oraz podejmowanie działań w przypadku odnotowania objawów, zanim choroba wyrządzi nieodwracalne szkody w zdrowiu i życiu Pacjenta.
Fazy uzależnienia od alkoholu – Jak rozwija się choroba?
Kluczowe w leczeniu alkoholizmu jest zrozumienie, że jego rozwój nie następuje nagle – jest to stopniowy proces, który można zatrzymać na każdym etapie, o ile uzyska się odpowiednią pomoc. Rozwój choroby alkoholowej zależy od wielu czynników, takich jak styl życia czy predyspozycje osoby uzależnionej. Mimo że rozwój uzależnienia przebiega indywidualnie, można wyróżnić charakterystyczne fazy, przez które przechodzi alkoholik. Etapy uzależnienia pokazują, że picie alkoholu z początkowo kontrolowanej i towarzyskiej zabawy, może przerodzić się w poważny problem zdrowotny i społeczny.
Fazy alkoholizmu wg Jellinka
Obecnie jednym z najbardziej znanych modeli wyjaśniających przebieg choroby alkoholowej jest ten opracowany przez Elvina Mortona Jellinka. W 1969 roku naukowiec przedstawił schemat zachowań osoby popadającej w alkoholizm, który do teraz jest używany jako wzór do rozpoznawania uzależnienia. Model dzieli przebieg alkoholizmu na cztery fazy, przez które po kolei przechodzi osoba uzależniona. Każdy z tych etapów ma swoje charakterystyczne objawy, a rozpoznanie ich może być kluczowe w podjęciu decyzji o leczeniu.
Faza wstępna (prealkoholowa)
Jest to pierwszy etap uzależnienia od alkoholu, który daje niepozorne objawy. Zaczyna się od towarzyskiego picia oraz zwiększonej chęci sięgania po trunek. Zachowania osoby na tym etapie nie wybiegają poza normę, dlatego diagnostyka problemu jest bardzo trudna. Osoba popadająca w uzależnienie nie wykazuje typowych objawów alkoholizmu, a jedynymi symptomami, które mogą się pojawić są:
- Zwiększająca się tolerancja na alkohol
- Rosnąca potrzeba sięgania po alkohol
- Szukanie powodów do napicia się
Objawy te są często subtelne i nie wzbudzają podejrzeń wśród danej osoby i jej otoczenia.
Faza ostrzegawcza
Na tym etapie można zauważyć pierwsze wyraźne oznaki, które sugerują, że spożywanie alkoholu zaczyna wymykać się spod kontroli. Osoba jeszcze nie dostrzega problemu, ale otoczenie może zauważyć zmiany w jej zachowaniu. W tej fazie występuje coraz większa potrzeba picia, a alkohol zaczyna odgrywać coraz większą rolę w życiu codziennym. W fazie ostrzegawczej można zauważyć:
- Spożywanie alkoholu w samotności
- Tworzenie wymówek tłumaczących picie
- Luki w pamięci
- Ukrywanie spożywania alkoholu
Faza krytyczna
W tej fazie osoba uzależniona traci kontrolę nad spożywaniem alkoholu. Uzależnienie przejmuje coraz większą kontrolę nad życiem, przez co alkoholik zaczyna odczuwać problemy w życiu osobistym, zawodowym oraz w zdrowiu. Na tym etapie osoba uzależniona:
- Odczuwa głód alkoholowy
- Zauważa problemy zdrowotne wynikające z nadużywania alkoholu
- Podejmuje nieudane próby zaprzestania picia
- Zaniedbuje swoje obowiązki
Problemy ze zdrowiem alkoholika mogą obejmować również sferę psychiczną – osoba może stać się przygnębiona, agresywna oraz izolować się od społeczeństwa. Na tym etapie często pojawiają się zaburzenia depresyjne.
Faza przewlekła
Jest to ostatnia faza uzależnienia, podczas której wyżej wymienione objawy coraz bardziej się nasilają. Na tym etapie życie osoby uzależnionej jest całkowicie podporządkowane alkoholowi, a wszelkie próby powstrzymania picia kończą się niepowodzeniem. Relacje z bliskimi mogą być zaniedbane lub całkowicie zerwane, a osoba uzależniona odizolowana społecznie. Pogarsza się także stan zdrowia psychicznego i fizycznego, a alkohol staje się jedynym sposobem radzenia sobie z codziennością. Objawy fazy przewlekłej obejmują m.in.:
- Popadanie w coraz dłuższe ciągi alkoholowe
- Pogorszenie stanu zdrowia – uszkodzenie układu nerwowego, osłabienie organizmu, uszkodzenia organów
- Zaniedbanie higieny
- Zaburzenia osobowości i nastroju
- Izolację społeczną
Faza przewlekła alkoholizmu jest trudna do leczenia, a powrót do zdrowia wymaga intensywnej terapii i opieki medycznej. Choć uzależnienie może wydawać się nie do pokonania, warto pamiętać, że z każdej fazy alkoholizmu można wyjść – nawet z tej najcięższej. Kluczem jest zrozumienie, że uzależnienie to choroba, którą można leczyć, a droga do zdrowia wymaga zarówno odpowiedniego wsparcia, jak i wewnętrznej motywacji.
Jak przerwać cykl uzależnienia? Leczenie na różnych etapach
Leczenie alkoholizmu jest procesem złożonym i wymaga indywidualnego podejścia, dostosowanego do etapu choroby, na którym znajduje się osoba uzależniona. Im wcześniej zostanie podjęta decyzja o rozpoczęciu terapii, tym większa jest szansa na sukces. Ważne jest, aby terapia obejmowała zarówno leczenie fizycznych objawów uzależnienia, jak i pracę nad przyczynami psychologicznymi, które skłoniły osobę do sięgnięcia po alkohol.
Etapy uzależnienia od alkoholu mają duży wpływ na wybór odpowiedniej formy terapii. W fazie ostrzegawczej skuteczne może być wsparcie psychologiczne i zmiana nawyków. Z kolei w fazie przewlekłej i krytycznej często niezbędna jest odtrucie alkoholowe oraz długotrwała terapia uzależnień, zarówno indywidualna, jak i grupowa.
Wczesne rozpoznanie alkoholizmu i pomoc – zadbaj o swoje zdrowie
Alkoholizm to poważna choroba, która rozwija się stopniowo, ale każdą z faz można zatrzymać, o ile uzyskana zostanie odpowiednia pomoc. Rozpoznanie pierwszych symptomów uzależnienia, takich jak wzrastająca tolerancja na alkohol czy picie w samotności, jest kluczowe w zapobieganiu dalszemu rozwojowi choroby.
Jeśli masz wrażenie, że picie alkoholu zaczyna dominować w Twoim życiu lub życiu bliskiej osoby, skontaktuj się z Naszym Gabinetem. Oferujemy kompleksową pomoc na każdym etapie uzależnienia, od wczesnej interwencji po zaawansowaną terapię.
Poznaj nasze inne wpisy:
